زوال بافت کالبدی شهرها/تاثیر ساختار بر شکل‌گیری فضاهای شهری
تاریخ انتشار: ۲۴ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۳۲۲۷۷
"پراکندگی و زوال بافت کالبدی شهرها به ویژه کلانشهرهای کنونی نتیجه توجه نداشتن به کیفیت فضاهای شهری در برنامه‌ریزی و طراحی شهرهای معاصر است، یکی از دلایل مهم این بی‌توجهی وجود رویکردهای مختلف در مطالعه فرم و ساختار و نبود یک رویکرد یکپارچه و اصولی است."
به گزارش خبرنگار ایمنا، رشد فیزیکی شهرها در کنار تحولات حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی موجب تغییرات اساسی در ساختار شهرها شده که نتایج آن به صورت عینی قابل مشاهده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ساختار شهرها در جریان تحولات و طی سال‌ها تغییر کرده است، ساختار کالبدی شهر در رخداد پدیده‌ها و درجات تأثیر آن مؤثر است، از این رو بررسی ساختار و ابعاد آن حائز اهمیت است؛ شناخت ساختار شهر و ابعاد آن بر اساس نظرات اندیشمندان این حوزه، تعاریف تاب‌آوری و انواع الگوهای مفهومی، الگوی مناسبی انتخاب را می‌کند و در نهایت به بیان ابعاد ساختار شهر می‌پردازد.
شهرها به عنوان پیچیده‌ترین ساخته دست بشر با خطرات گسترده‌ای مواجه هستند؛ لذا بازشناخت ویژگی‌های ساختار اصلی شهر از ضرورت دارد. ساختار شهری یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی جوامع در حال توسعه است.
نوع ساختار یک معیار رشد برای شهر است، زمانی که ابعاد مختلف یک شهر متحول می‌شود، بخشی از ساختار آن در جریان رشد متحول می‌شود و می‌تواند بر میزان کیفیت محیط مؤثر باشد.
در گفت‌وگو با زهرا مهدوی، کارشناس شهرسازی مفهوم ساختارگرایی در شهر و تأثیر آن بر روند توسعه شهرها را بررسی کردیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
ساختارگرایی در شهر به چه معنا است؟
ساختار واژه‌ای پیچیده است که معانی مختلفی دارد. بررسی ریشه و تاریخ تحول مفهوم ساختار، معانی و کاربردهای آن در حوزه مطالعات شهری نشان می‌دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که به کار بردن واژه ساختار در معماری و شهرسازی همزمان با معانی مختلف، سبب چندگانگی مفهوم آن شده است. مطالعات مربوط به ساختار کالبدی فضایی به ویژه در قالب مفهوم ساختار اصلی شهر طی سال‌های گذشته مورد توجه بوده است.
شناسایی ساختار شهر با استفاده از تحلیل ساختار فضایی که ترکیبی از رویکردهای گونه‌شناسانه، ریخت‌شناسانه و معناشناسانه است، مفاهیم مختلف ساختار را چنانچه در حوزه‌های مختلف مطرح شده است در خود می‌گنجاند و می‌تواند بخش اصلی شهر را معین کند که شالوده نمادین و بخش پایدار آن را تشکیل می‌دهد و بخش‌های دیگر شهر از آن تبعیت می‌کند و به این ترتیب شکل شهر مشخص کند.
در ترکیب تحلیل فضایی با ساختار معنایی می‌توان ساختارهای دیگری را در شهر ایرانی قبل از دوره مدرن جست‌وجو کرد که متمایز از ساختار اصلی آن است.
میان ساختار و شکل شهر چه ارتباطی وجود دارد؟
مفهوم «ساختار شهر» به عنوان یکی از مفاهیم اصلی که در دوران بعد از مدرن، جایگاه خاصی در ادبیات شهرسازی یافته است، در ارتباطی مستقیم با مفهوم «شکل شهر» است.
چنانچه شناخت شکل شهر را در قالب یک فرآیند تصور کنیم، بدون شک شناخت ساختار شهر، اجزا، عناصر و ابعاد آن از مهمترین گام‌ها طی این فرآیند خواهد بود؛ لذا به نظر می‌رسد تبیین و تدقیق مناسبات میان این دو مفهوم، نه تنها به وضوح بیشتر زوایای پنهان هر دوی این مفاهیم خواهد انجامید، بلکه گام مؤثری در راستای شناخت شکل شهر نیز است.
تبیین مناسبات و تعاملات «شکل» و «ساختار» شهر در شناخت بهتر و برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای شهرهای امروزی ضرورت دارد.
تأثیر ساختارگرایی بر روند توسعه شهر چیست؟
توسعه کالبدی شهرهای ما همواره با ظهور واحدهایی با شکل‌های جدید همراه است، شهرسازی برای نظارت و جلوگیری از تشدید چندگانگی در شکل شهرها به ارتقای توانایی‌های نظری و مهارت‌های عملی برای انسجام این اجزای نوظهور در کل شهر نیازمند است.
به منظور نیل به این هدف دو هدف کلان شفاف‌سازی و مفهوم شکل شهر منسجم دنبال می‌شود که آگاهی از آرای شهرسازان برای انسجام شکل شهرها با تاکید بر تدوین وجوه کیفی انسجام در شهرسازی است.
انسجام کالبدی شهر، فرآیند سازمان‌دهی عناصر متنوع و وابسته به هم در شکل شهر است که در آن روابط متقابل یا مشارکت ضروری و همزمان میان اجزا به طور ذهنی و عینی با هدف ایجاد هدفمند، یکپارچه، آراسته، خوانا، معنادار و همگرا با روندهای طبیعت انجام می‌شود.
تحقق رویکرد ساختارگرایی در شهرها با چه موانعی روبه‌رو است؟
ساختار شهری با سه مسئله اساسی نبود توجه به جنبه‌های کیفی شکل شهر در حمایت از توقعات روانی انسان از فضا در کنار انتظارات کارکردی، اقتصادی، حقوقی، اجتماعی، ترافیکی و سیاسی شهروندان، بی‌توجهی به ویژگی‌های شکلی شهرسازی سنتی در ایران و نبود رویکرد جامع نسبت به شکل شهرهای جدید، ساخت‌وسازهای جدید و گسترش‌های سریع و روزافزون مواجه است.
انسجام شهری به عنوان کیفیتی ضروری در حیات کالبدی، اجتماعی و اقتصادی شهرها، در دوره مدرن کمتر مورد توجه شهرسازان بوده است، تا آنجا که پراکندگی و زوال بافت کالبدی شهرها به ویژه کلان شهرهای کنونی را می‌توان نتیجه توجه نداشتن به این کیفیت در برنامه‌ریزی و طراحی شهرهای معاصر دانست.
یکی از دلایل مهم این کم‌توجهی وجود رویکردهای مختلف در مطالعه فرم، ساختار و نبود یک رویکرد یکپارچه و اصولی است که بتوان براساس آن میزان انسجام فرم و ساختار شهر را ارزیابی کرد.
کد خبر 646713منبع: ایمنا
کلیدواژه: چهارمحال و بختیاری شهر و کلانشهر تغییر ساختار تغییرات ساختاری شهر سازی شهرنشینی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق کالبدی شهرها ساختار شهر کالبدی شهر شکل شهر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۳۲۲۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نوسازی مسکن در بافت فرسوده از مرز ۲۶۶ هزار واحد عبور کرد
محمد آیینی گفت: نوسازی مسکن در بافت فرسوده از مرز ۲۶۶ هزار واحد عبور کرده و تاکنون ۸۲ هزار و ۴۸۵ واحد به بهره‌برداری رسیده است.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، محمد آیینی معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: بیش از ۱۶۷ هزار هکتار بافت فرسوده شامل بافت‌های تاریخی و سکونتگاه‌های حاشیه‌ای در کشور وجود دارد که ۱۰ میلیون نفر جمعیت از ۶۹۰ شهر در آن مستقرند.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران اظهار داشت: این ۱۶۷ هزار هکتار شامل ۶ هزار محله یعنی چهار هزار و ۴۰۰ بافت فرسوده و تاریخی و یک هزار و ۱۷۰ سکونتگاه است و فقط ۳۰۰ هزار کوچه در آن وجود دارد.
آیینی گفت: راهبرد اصلی ما در این دولت مقاوم سازی و پایدارسازی سقف‌های لرزان است، زیرا به طور مستقیم با جان انسان‌ها در ارتباط است.
وی افزود: برای نوسازی این بافت‌های فرسوده با سه چالش اساسی مواجه بودیم که نخستین چالش خود مردم ساکن در این بافت‌ها هستند.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: مردم ساکن این بافت‌ها افرادی کم درآمد هستند که توان مقاوم‌سازی و نوسازی ندارند و حتی اگر وام ارزان قیمت به آن‌ها پرداخت شود توان بازپرداخت اقساط را ندارند.
وی اضافه کرد: چالش دوم سازندگان تولید کنندگان و توسعه‌گران هستند که حاضر نوسازی و مقاوم سازی در این محله‌ها نیستند، زیرا برای آن‌ها توجیه اقتصادی ندارد.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران اظهار داشت: در این زمینه راهکار‌های ارائه شده و مشوق‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته شده است.
وی افزود: امروز ۵۴۶ شهر بسته‌های تشویقی شهرسازانه را اجرا می‌کنند و بیش از ۲۳۴ شهر بسته خاص خود را نوشته‌اند.
وی تصریح کرد: چالش سومی که با آن روبه‌رو بوده و هستیم، توجیه مردمی است که در این بافت‌ها زندگی می‌کنند تا بتوانیم آن‌ها را وارد مشارکت در نوسازی کنیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: در این زمینه راهی جز ارتباط چهره به چهره نداریم و باید حلقه‌های واسطه‌ای ایجاد شود که مورد اعتماد دو طرف باشد.
وی خاطرنشان کرد: گام نخست در این زمینه به صورت گسترده با همراهی بسیج سازندگی برداشته شده و تاکنون ۴۲۸ حلقه میانی ایجاد شده است.
آیینی اضافه‌کرد: برنامه امسال ما دست یافتن به ۲ هزار حلقه میانی است تا به ارائه خدمات در محله‌های هدف بپردازند.
وی اظهار داشت: از سال ۸۴ تاکنون یک میلیون و ۵۰ هزار مسکن در بافت‌های فرسوده کشور ساخته شده است که در دولت سیزدهم بیش از ۷۳ هزار پروژه در این بافت‌ها احداث شد.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران ادامه داد: پروژه‌های نوسازی از مرز ۲۶۶ هزار واحد گذشته و تاکنون ۸۲ هزار و ۴۸۵ واحد به بهره‌برداری رسیده است.
وی در پایان گفت: در برنامه داریم تا پایان امسال یکصد هزار واحد دیگر را نیز به بهره‌برداری برسانیم.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان